Bilans Sportu | Łukasz Strzelecki #5. Jak naprawdę rozwijała się infrastruktura sportowa w Polsce w latach 2024–2025?

Ten tydzień zdecydowanie upływa pod znakiem infrastruktury. Dlatego w kolejnym wydaniu „Bilansu Sportu” postanowiłem wziąć pod lupę to, co w 2024 i 2025 roku naprawdę wydarzyło się w polskiej infrastrukturze sportowej – nie w sloganie promocyjnym, ale w liczbach, strukturach i realnych konsekwencjach.

Łukasz Strzelecki

Udostępnij

Lata 2024–2025 stanowią w Polsce okres intensyfikacji inwestycji w infrastrukturę sportową, wynikającej zarówno z domykania projektów finansowanych w ramach poprzedniej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej, jak i z uruchomienia środków nowej perspektywy 2021–2027 oraz Krajowego Planu Odbudowy. Istotnym czynnikiem stymulującym rozwój infrastruktury pozostaje również polityka inwestycyjna realizowana przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, skoncentrowana na rozbudowie lokalnej bazy sportowej, modernizacji obiektów przyszkolnych oraz wspieraniu infrastruktury o znaczeniu ogólnokrajowym.

Zgodnie z danymi publikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny, wydatki sektora finansów publicznych na kategorię „obiekty sportowe” w 2024 r. osiągnęły poziom 516,2 mln zł, co oznacza ponad 2,5-krotny wzrost w porównaniu z rokiem 2023. Jednocześnie w 2024 r. odnotowano dynamiczny wzrost liczby klubów sportowych w Polsce – do poziomu 16 612 jednostek – co jednoznacznie wskazuje na rosnące zapotrzebowanie na dostęp do infrastruktury sportowej. W tym kontekście zasadne staje się pytanie nie tylko o skalę finansowania, lecz także o strukturę realizowanych inwestycji oraz ich realne znaczenie dla systemu sportu powszechnego i wyczynowego.

Ramy metodologiczne i źródła danych

Analiza infrastruktury sportowej w latach 2024–2025 opiera się na danych programowych Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz na statystyce publicznej. W 2024 r. w ramach programu „Sportowa Polska – Program rozwoju lokalnej infrastruktury sportowej” dofinansowanie uzyskało 189 projektów o łącznej wartości wsparcia bliskiej 360 mln zł. Dodatkowo w programie wsparcia inwestycji sportowych przyznano dofinansowanie dla 65 projektów na kwotę blisko 100 mln zł. Równolegle realizowano 18 dużych zadań inwestycyjnych w ramach programu inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu, obejmującego obiekty przeznaczone dla sportu wyczynowego oraz wydarzeń o randze międzynarodowej. Łącznie w 2024 r. co najmniej 272 projekty infrastrukturalne realizowane były z udziałem środków centralnych.

Istotnym uzupełnieniem inwestycji kubaturowych pozostaje program modernizacji kompleksów „Orlik 2012”. W 2024 r. zakończono modernizację 320 obiektów, kolejne 1015 znajdowało się w trakcie prac, a 83 nowe Orliki były w budowie, z czego pierwsze oddano już do użytkowania. Łączna liczba funkcjonujących w Polsce Orlików przekroczyła 2600. Dane te potwierdzają, że równolegle do budowy hal i stadionów rozwijana jest infrastruktura otwarta, pełniąca kluczową funkcję w sporcie powszechnym i szkolnym.

Należy podkreślić, że w Polsce nie funkcjonuje obecnie jeden, w pełni kompletny i publicznie dostępny rejestr oddawanych do użytku hal sportowych, stadionów, lodowisk i aren. Z tego względu niniejsze opracowanie ma charakter bilansu opartego na dostępnych źródłach centralnych i nie obejmuje pełnej puli inwestycji realizowanych wyłącznie ze środków własnych jednostek samorządu terytorialnego.

Skala i struktura inwestycji w roku 2024

Struktura projektów realizowanych w 2024 r. wskazuje jednoznacznie na dominację hal i sal sportowych zlokalizowanych przy szkołach, gminnych ośrodkach sportu oraz lokalnych centrach aktywności. Są to obiekty o charakterze wielofunkcyjnym, przystosowane do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego, treningów klubowych niższych lig oraz organizacji lokalnych wydarzeń sportowych i rekreacyjnych. Typowa hala realizowana w ramach programów ministerialnych obejmuje pełnowymiarowe boisko do gier zespołowych, zaplecze szatniowo-sanitarne oraz niewielkie trybuny, zwykle mieszczące od 200 do 500 widzów. Z punktu widzenia dostępności sportu dla dzieci i młodzieży to właśnie ta kategoria obiektów posiada największe znaczenie systemowe.

Równolegle do hal realizowane są inwestycje w infrastrukturę otwartą, w tym boiska piłkarskie z bieżniami lekkoatletycznymi, boiska wielofunkcyjne oraz elementy zaplecza szatniowo-sanitarnego. Są to obiekty o niższym koszcie jednostkowym, lecz wysokim znaczeniu dla rozwoju sportu powszechnego, szczególnie w gminach miejskich i miejsko-wiejskich.

Kategorie infrastruktury: hale, stadiony, lodowiska, areny

W obszarze stadionów w latach 2024–2025 dominowały projekty modernizacyjne, obejmujące wymianę nawierzchni boisk, budowę bieżni lekkoatletycznych, instalację oświetlenia oraz modernizację zaplecza szatniowego. Nowe obiekty stadionowe o większej skali realizowane były niemal wyłącznie w ramach programu inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu lub we współpracy z dużymi miastami pełniącymi funkcję gospodarzy wydarzeń ogólnopolskich i międzynarodowych. Oznacza to, że infrastruktura stadionowa rozwija się w sposób selektywny, skoncentrowany na wybranych ośrodkach, zdolnych do organizacji imprez rangi co najmniej krajowej.

Lodowiska pozostają kategorią infrastruktury niszowej, lecz strategicznej. Inwestycje w tym obszarze dotyczą przede wszystkim zadaszonych obiektów całorocznych, powiązanych z rozwojem hokeja na lodzie oraz łyżwiarstwa figurowego. Z uwagi na wysoką energochłonność i koszty eksploatacyjne realizacja takich projektów uzależniona jest w dużej mierze od sytuacji finansowej samorządów oraz dostępu do wsparcia centralnego. W strukturze ogólnej liczby inwestycji lodowiska stanowią niewielki udział, jednak charakteryzują się relatywnie wysokimi kosztami jednostkowymi i znaczącym wpływem na ofertę sportową miast średnich i większych.

Osobną kategorię stanowią wielofunkcyjne areny sportowo-widowiskowe, które pełnią jednocześnie funkcje sportowe, eventowe i komercyjne. Obiekty tego typu, realizowane w ramach programów o znaczeniu strategicznym, wymagają wieloletnich procesów inwestycyjnych oraz budżetów liczonych w dziesiątkach lub setkach milionów złotych. Ich rola wykracza poza lokalny system sportu i obejmuje także funkcję impulsu rozwojowego dla gospodarki miejskiej oraz sektora usług eventowych. W 2024 r. 18 zadań inwestycyjnych realizowanych w ramach programu inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu należy postrzegać jako wierzchołek piramidy infrastrukturalnej, której podstawę stanowią hale i obiekty przyszkolne.

Perspektywa roku 2025

Dane cząstkowe za 2025 r. wskazują na kontynuację wysokiej aktywności inwestycyjnej. W pierwszych rozstrzygnięciach programu rozwoju infrastruktury sportowej w województwach dofinansowanie uzyskały 114 projekty o wartości ponad 80 mln zł, a kolejne etapy naborów pozostają w toku. Jednocześnie kontynuowany jest program modernizacji Orlików oraz proces realizacji inwestycji rozpoczętych w 2024 r. Ostateczny bilans 2025 r. będzie możliwy dopiero po publikacji pełnych danych statystycznych, jednak już obecnie można stwierdzić, że nie nastąpiło wyhamowanie dynamiki inwestycji, a raczej przesunięcie akcentu z nowych budów na modernizacje oraz dokańczanie rozpoczętych projektów.

Zróżnicowanie regionalne

Analiza regionalna, oparta na strukturze składanych wniosków oraz rozkładzie klubów sportowych, wskazuje na największą aktywność inwestycyjną w województwach mazowieckim, śląskim i małopolskim. Jednocześnie programy adresowane bezpośrednio do województw i jednostek samorządu terytorialnego sprzyjają wyrównywaniu deficytów infrastrukturalnych w mniejszych ośrodkach, co odpowiada celom polityki spójności terytorialnej. Rozkład przestrzenny inwestycji wskazuje na rozwój infrastruktury w ujęciu „horyzontalnym” – zwiększanie dostępności obiektów w wielu gminach, przy ograniczonej liczbie projektów o charakterze flagowym.

Efektywność wykorzystania infrastruktury i wyzwania finansowe

Z punktu widzenia racjonalności wydatkowania środków publicznych kluczowym problemem pozostaje relacja pomiędzy skalą inwestycji a realnym wykorzystaniem obiektów. W wielu przypadkach ryzykiem staje się przewymiarowanie hal, niskie obłożenie stadionów oraz trudności samorządów w finansowaniu kosztów trwałego utrzymania nowej infrastruktury. Brak jednolitego, ogólnokrajowego rejestru obiektów sportowych wraz z danymi o ich wykorzystaniu utrudnia systemowe zarządzanie infrastrukturą oraz ocenę efektywności interwencji państwa.

W konsekwencji pojawia się pytanie o równowagę między logiką polityki inwestycyjnej a logiką rzeczywistego popytu sportowego. W sytuacji, w której podstawą decyzji inwestycyjnych są często czynniki wizerunkowe lub kalendarz wyborczy, istnieje ryzyko budowy obiektów o ograniczonym stopniu wykorzystania w dłuższej perspektywie, co obciąża budżety samorządowe kosztami eksploatacji.

Podsumowanie i rekomendacje na lata 2026–2030

Podsumowując, lata 2024–2025 można uznać za okres wyraźnego wzrostu inwestycji w infrastrukturę sportową w Polsce, przy czym rozwój ten ma charakter przede wszystkim horyzontalny, skoncentrowany na halach i obiektach lokalnych, a w mniejszym stopniu na wielkich stadionach i arenach. Taki kierunek sprzyja upowszechnianiu sportu, poprawie warunków prowadzenia zajęć wychowania fizycznego oraz zwiększeniu dostępności infrastruktury dla klubów młodzieżowych.

Jednocześnie utrzymujące się wyzwania, takie jak brak jednolitego rejestru infrastruktury, ograniczona dostępność danych o wykorzystaniu obiektów oraz ryzyko nadmiernego obciążenia budżetów samorządowych kosztami utrzymania, wskazują na potrzebę wzmocnienia komponentu zarządczego polityki inwestycyjnej. W perspektywie lat 2026–2030 kluczowe znaczenie będzie miało połączenie dalszego strumienia finansowania z obowiązkiem analizy popytu, monitorowania rentowności społecznej inwestycji oraz integracji danych infrastrukturalnych w skali krajowej. Tylko w takim ujęciu możliwe będzie przejście od prostego zwiększania liczby obiektów do świadomego kształtowania spójnego i efektywnego systemu infrastruktury sportowej w Polsce.