Niezwykła innowacja w PlusLidze i TAURON Lidze
W sezonie 2011/2012 w PlusLidze zadebiutował na stałe system powtórek wideo, które wspierają pracę sędziów, pomagając rozstrzygać sporne sytuacje. Później ten pomysł skopiował cały siatkarski świat, a bez systemu challenge nikt nie wyobraża sobie meczu zawodowej siatkówki. W PlusLidze 2025/2026 obowiązuje nowy regulamin, z największą liczbą sprawdzanych akcji na świecie.
Polski wynalazek, który podbił świat, powstawał najpierw przy pomocy kamer Telewizji Polsat, później dopiero zdecydowano się na użycie osobnego systemu. Prace przy nim rozpoczął ówczesny główny komisarz PLS Cezary Matusiak, a po raz pierwszy na stałe wszedł do rozgrywek w sezonie 2011/2012 . Później ten pomysł skopiował cały siatkarski świat, stosując różne rodzaje i modele challengu.
– To wyjątkowe wydarzenie dla światowej siatkówki – mówił wówczas prezes PLS Artur Popko, który zapewniał, że powtórki miały zrewolucjonizować sędziowanie w PlusLidze, ograniczając liczbę błędów do minimum. Wcześniej powtórki pomagały w niektórych meczach fazy play-off lub finałach Pucharu Polski, od 2011 roku są dostępne dla arbitrów w każdym meczu.
W nowych rozgrywkach 2025/2026 system zostanie jeszcze rozbudowany, a trenerzy i arbitrzy dostaną dodatkowe punkty, które podlegają sprawdzaniu. Oto ich pełna lista:
1. Przedmiotem challenge mogą być wyłącznie następujące sporne sytuacje:
a) ocena miejsca upadku piłki (piłka w boisku – piłka poza boiskiem – aut; kontakt piłki z podłożem)
b) kontakt piłki z antenką (w szczególności kolejność kontaktu – po bloku czy po ataku):
c) kontakt zawodnika z siatką;
d) kontakt zawodnika z antenką;
e) kontakt stóp zawodnika z liniami:
(i) końcową – w momencie wykonywania zagrywki;
(ii) boczną – w momencie wykonywania zagrywki;
(iii) ataku przez zawodnika grającego w linii obrony;
(iv) środkową – w aspekcie jej przekroczenia;
f) umiejscowienie stóp zawodnika Libero przy wystawie piłki sposobem górnym palcami, po której nastąpił spełniony atak powyżej górnej krawędzi siatki;
g) kontakt piłki z zawodnikiem przed jej wyjściem na aut („piłka po bloku”);
h) gra zawodnika w przestrzeni przeciwnika;
i) liczby odbić piłki przez zawodnika / zespół;
j) piłka przechodząca w przestrzeni przejścia lub poza nią;
k) bloku zawodnika linii obrony.
– Dołożone zostały kolejne punkty możliwe do sprawdzania, a cały czas firmy dostarczające usługę pracują nad wykorzystaniem technologii z użyciem AI, by skrócić czas oczekiwania na decyzję i jeszcze poprawić jakość materiału na podstawie którego decyzję podejmują sędziowie – mówi prezes Popko.
– Chcemy także systemu, który będzie działał równie dobrze i szybko, jak ten znany z VNL czy mistrzostw świata. Tutaj jednak wyzwanie jest spore, bo nasze mecze granę są w sumie w kilkudziesięciu różnych halach, więc system musi być bardziej mobilny niż na VNL, gdzie jedna instalacja wystarcza na całe rozgrywki. Myślę, że wprowadzony przez nas pomysł, który ma już ponad dekadę, nadal będzie się rozwijał i jeszcze poprawiał odbiór siatkówki – dodaje prezes.
Przypomnijmy jeszcze, kto i kiedy może poprosić w ligach zarządzanych przez PLS o weryfikacje spornej sytuacji?
Challenge dokonuje się na wniosek zespołu, przed wznowieniem gry, bezpośrednio po zakończeniu wymiany, w której decyzja sędziowska wzbudziła wątpliwość.
§ 2
Każdy zespół ma możliwość zgłoszenia dwa razy w każdym secie wniosku o challenge. Zgłoszenie wniosku, w wyniku którego po challenge decyzja sędziowska będzie zmieniona na korzyść zespołu wnioskującego, nie powoduje zmniejszenia liczby wniosków do wykorzystania (określonych limitem wskazanym powyżej) przez zespół w rozgrywanym secie, a zespół zachowuje prawo zgłoszenia wniosków w liczbie dotychczas mu przysługującej. Jeżeli decyzja sędziowska zostaje w wyniku challenge podtrzymana, uznaje się, że zespołowi pozostała do wykorzystania jedna mniej możliwość wnioskowania o challenge w danym secie. Zespół który wygrał wymianę (ostatnia decyzja wg której zdobywa punkt), nie ma prawa prosić o challenge.
§ 3
Sędzia pierwszy (SI) ma prawo do wywoływania challenge z własnej inicjatywy przed podjęciem ostatecznej decyzji 1 raz, w momencie seta, w którym żadna z drużyn nie osiągnie 20 punktów oraz dwa razy po osiągnięciu przez pierwszą z drużyn 20 punktów w secie. W tie-breaku zasada ta obowiązuje do momentu zdobycia 10 punktów przez pierwszą z drużyn 1 raz, i dwukrotnie, po zdobyciu przez pierwszą z drużyn 10 punktów.
